Een Venlose Lili Marlene uit het bevrijdingsjaar
De eerste keer dat ik Lili Marlene live hoorde, was in Brussel in de fameuze concertzaal de Ancienne Belqique. Op zeker moment stapten twee jonge vrouwen op het podium. De ene ging aan de piano zitten, de andere stelde zich naast haar op. Boven het geroezemoes uit klonk:
Vor der Kasern, vor dem großen Tor
stand eine Laterne und steht sie noch davor…
Het gekwetter van de nachtvogels viel stil. Iedereen had aandacht of kon het fatsoen opbrengen om er niet doorheen te praten. Lili Marlene werd prachtig gezongen. Eerst nog breekbaar, maar gaandeweg steeds krachtiger om triomfantelijk te eindigen.
De tekst dateert van 1915 en werd geschreven door Hans Leip, een Duitse soldaat die op het punt stond uitgezonden te worden naar het Russische front. Norbert Schultze schreef in 1938 de muziek. In de Tweede Wereldoorlog werd Lili Marlene het lied dat fronten en tegenstellingen oversteeg en troost bracht bij alle soldaten. Marlene Dietrich werd de voornaamste vertolkster ervan. Ik wist dat er een Venlose versie bestond. Maar verder dan de eerste regels
Achter de kazerne, beej de Horsterwaeg
kwam ik niet. Gelukkig schoten kenners te hulp. Uit de verschillende versies toegestuurd, is de volgende Venlose Lili Marlene gedestilleerd:
Achter de kazerne, op de Horsterwaeg
zitte smerige Moefe, zeej staon òs in de waeg
as noow d’n oorlog is gedaon
zulle weej eur op det smoelwerk slaon
gelièk met de NSB.
Al meteen na de inval op 10 mei 1940 werden Duitse eenheden gelegerd in de kazerne aan de Horsterweg. Tot begin december 1944 zou dat zo blijven. De kazerne was het militaire bolwerk van de gehate bezetter. Vandaar de Venlose tekst van Lili Marlene.
Zo’n jaar of vijftien geleden kreeg ik een telefoontje van Mia Toussaint-Joosten. Telg uit de familie Joosten–van Gasselt. Haar vader had de prachtige bijnaam Beschuùte Harie. In 1944 werd hun woonhuis gebombardeerd. Onder het puin vandaan kwam een schrift waarin de veertienjarige Mia de teksten van liedjes had opgeschreven. Ze nam het cahier mee tijdens de evacuatie naar Zwolle waar het gezin onderdak kreeg bij een collega van haar vader. Ook na de bevrijding schreef ze liedjes in het schrift op.
De tweede Venlose versie van Lili Marlene, die werd genoteerd door Mia Toussaint-Joosten, omvat liefst twaalf coupletten. Hieronder volgt het integraal, want zo’n pareltje van dialect moet aan de vergetelheid worden ontrukt. Het handelt over criminele Venlonaren die huizen plunderden van geëvacueerde of gedeporteerde stadsgenoten. Een plaag die zich in de eerste maanden van 1945 voltrok. De laatste regel: die zien neet weg gewaes wordt steeds herhaald.
1.
’t Allerniejste spreekwaord van eedere Venlonaer
det kan mich neet bevalle
’t klink zoeë ordinair
zelfs kleine kinder op de straot
verkaupe deze lasterpraot
die zien neet weg gewaes.
2.
De femilie Jansen/die hadde vruùger lau
noow is hae menièr
en zeej neumps zich gruuëts mevrouw
hebbe eine prachtige lisjemo
en eine feine radio
die zien neet weg gewaes.
3.
De femilie och geej weet waal meschien begriep geej mich
vruuger stond de ermood
finaal op eur gezich
die zien noow netjes oèt den brand
en hebbe alles naovenant
die zien neet weg gewaes.
4.
Ik kin verscheie minse die barsde van de schöld
en noow mit van alles/de liènekas gevöld
laupe noow deftig in ’t bont
ik heb gen boks mieër aan mien… lièf
die zien neet weg gewaes.
5.
De femilie Gap waas vruùger ermer dan ein loès
en noow zoeë opens maar
ein prachtig eige hoès
toch haet dae vent nog noeët gewerk
ik vind det toch ein bieëtje sterk
die zien neet weg gewaes.
6.
De femilie Roeiers laefde van den biets
noow op ens haet eeder
eine fonkelnieje fiets
ik weit neet of det waal klop
los geej det räödselke ens op
die zien neet weg gewaes.
7.
De femilie Pak Maar ergerde zich rot
haolde zich ’t vraete
toujours op Ulespot
noow hebbe ze van alles zat
en ’t nog noeët zoeë good gehad
die zien neet weg gewaes.
8. De femile Ruiber die hadde ’t neet brei
de mooder en de dochter
droge steeds ‘t zelfde kleid
noow zien d’r kleijer beej de vleet
wit geej ’t soms ik snap ’t neet
die zien neet weg gewaes.
9.
De femilie Klauwers ginge ieërs mit holt
noow haet hae ein sjeepke
en zeej ein bros van gold
toch waas det ieërs ein dieke hand
det geit mich baove mien verstand
die zien neet weg gewaes.
10.
De naam bin ik vergaete femilie zus en zoeë
vruuger sleep die bende
van ermood in ’t stroeë
noow is ’t alles ieërste klas
kom geej d’r maar ens beej te pas
die zien neet weg gewaes.
11.
De femilie Plökker die schoeide daag en nach
krege door de dames
van alles thoès gebrach
aete noow niks as rieëstevlaai
en eedere middag kermenaaj
die zien neet weg gewaes.
12.
De femilie Ieërlik hadde kind noch krei
hièl de buurt zag altieëd
waat halde die zich tei
toen ware zeej opens met dree
d’r kwaam ein lutje patje beej
die zien neet weg gewaes.
Nadat ik het de eerste keer gelezen had en vervolgens zachtjes gezongen, dacht ik meteen aan een van de succesvolle Venlose revues van Sef Cornet uit de eerste jaren na de oorlog. Ik heb er de tekstboekjes op nagekeken, maar zonder resultaat. Maar als het dan niet uit een Venlose revue komt, waar vindt dit meesterlijke Venlose Lili Marlene uit het bevrijdingsjaar dan wél zijn oorsprong? Wie heeft het geschreven en uitgevoerd en bij welke gelegenheid? Vragen, vragen, vragen.
Sef Derkx
![A Vostermans Companies [diap]](https://eindelijkvrij.eu/wp-content/uploads/2025/02/A-Vostermans-Companies-diap.png)
