Eind augustus 1939 wordt de algemene mobilisatie afgekondigd van het Nederlandse leger. In de maanden erna wordt een begin gemaakt met het voorbereiden van de verdediging voor een eventuele aanval vanuit Duitsland. Stellingen worden verstevigd en soldaten worden getraind. Toch verwacht Nederland geen oorlog. Er is groot vertrouwen in de neutraliteit van ons land. Maar vastelaovend vieren in die onzekere tijden? Nee, Jocus besluit begin 1940 om gelet op de omstandigheden alle activiteiten van dat jaar te schrappen. Geen grote optocht, geen Boerebroelof, geen Dreejspan, geen bals en geen maskers op straat. De Venlose horeca-ondernemers denken er niet allemaal hetzelfde over. Onder meer de exploitant van café Rheinische Hof aan de Parade adverteert in de Nieuwe Venlosche Courant dat hij op de drie vastelaovesdagen gewoontegetrouw weer een bal organiseert. The Radio Revellers onderleiding van Frans Wetjens zullen voor de muziek zorgen. De bezoekers zullen het zich niet hebben gerealiseerd, maar het was dansen op de spreekwoordelijke vulkaan.

Op 14 maart 1940 vertrekt een Jocus-expeditie richting schouwburg van Tilburg. Om een bijdrage te leveren aan een variétéavond voor in Brabant gestationeerde Limburgse soldaten. Helaas. Het is die dag ijskoud. De bus met de delegatie van Jocus en enkele Venlose vastelaovesartiesten strandt in de Peel. Bijna twee maanden later blijkt de zo gekoesterde neutraliteit van Nederland een illusie. Nazi Duitsland valt op 10 mei 1940 ons land binnen. In de oorlogsjaren die volgen wordt toch nog vastelaovend gevierd. Niet in het openbaar of op straat. Wel binnen families of in de beslotenheid van een kring vrienden en vriendinnen. Funs van Grinsven gaat in 1943 solo in optocht door de binnenstad. Hij draagt een bolhoedje en heeft een boerenzakdoek omgeknoopt. Zijn vrienden proberen hem aan het lachen te krijgen, maar dit mislukt. Funs geeft geen krimp en blijft als faatse quasi ernstig kijken.

Er is zelfs een foto overgeleverd van de vastelaovend in 1943. Bakkerszoon Sjaak Peeters van de Heutzstraat vond deze tussen de foto’s van zijn ouders. Rechts in de marge staat de precieze datering: 7 maart 1943. Het gezelschap is toneelclub De Venlo Spelers. Misschien hebben jullie hem al de herkend. De man links met de sombrero is Sjraar Peetjens. Hij is enige jaren collega van mij geweest bij het Gemeentearchief en Goltziusmuseum. Sjraar heeft me ooit de foto laten zien en erbij verteld dat het de Venlo Spelers zijn. Het gezelschap staat voor het café van Graadje Peters aan de Geldersepoort.

Uit hetzelfde jaar 1943 is nog een bron. In het oorlogsdagboek van tekenleraar Fons Verstraeten lezen we dat bij hem voor de deur op de Hertog Reinoudsingel een kleine stoet kinderen voorbijkomt: ‘met allerlei fantastische kleren aan zoals van boerinnen, boeren, chinezen, cowboys.’ De oorlogsjaren waren een donkere, trieste periode in de geschiedenis van Venlo. Maar de vastelaovend, hoe klein ook, was hierin toch een lichtpuntje.